Fotoğraf eğitimi:]

[hüsna]

FOTOĞRAF EĞİTİMİ(DİYAFRAM-


ENSTANTANE)

Diyafram
Objektiflerin içinden geçecek olan ışığın miktarını ayarlayan mekanizmaya diyafram denir. Diyafram halkası objektif üzerinde bulunur. Gözümüz değişik yoğunluktaki ışık koşullarında, ışığı denetlemek için iristen yararlanır. İris az ışıklı ortamlarda açılır ve içeriye daha fazla ışık girmesi sağlanır, tersi durumda iris çok ışıklı durumlarda kısılarak ışığın gözümüzü rahatsız etmesi engellenir. Diyaframda tıpkı iris gibi davranarak çok Işıklı durumlarda filmin yanmasını, az ışıklı durumlarda filmin ışıksız kalmasını engeller. Diyafram "f" harfi ile ifade edilir. Bu harf İngilizce "Focus", Fransızca "Foyer" kelimelerinin baş harfidir.
En açık diyafram değeri (genellikle f:2, f:2.8 gibi değerlerdir) azaldıkça ışık geçirgenliği artar, bu tür objektifler diğerlerine oranla daha pahalıdırlar. Sabit odak uzaklıklı normal objektiflerde bu değer f:1.8, f:1.4, f:1.2 değerlerine kadar düşebilir.

Gelişmiş diyaframlı objektiflerde iki diyafram arası 2 veya 3'e bölünerek ara değerler elde edilir.

Net Alan Derinliği

Net derinliği ve alan derinliği olarak da ifade edilen bu kavram, fotografı çekilecek objenin netliğinin yapıldığı düzlemin önünde ve arkasında kalan net bölgeyi ifade eder. Net alan derinliğini etkileyen üç faktör vardır.

1. Diyafram Değeri
Diyafram değeri arttıkça (f:11, f:16, f:22 gibi) net alan derinliği artar. Diyafram değeri düştükçe (f:5.6, f:4, f:2.8 gibi) net alan derinliği azalır.

2. Odak Uzunluğu
Objektifin odak uzunluğu arttıkça (135mm, 200mm, 300mm gibi) net alan derinliği azalır. Tersi durumlarda yani geniş açılı objektiflerde (35mm, 28mm, 20mm gibi) net alan derinliği oldukça fazladır.

3. Konuya Olan Uzaklık
Konu makinaya ne kadar yakınsa net alan derinliği o kadar azalır. Konu makinadan uzaklaştıkça veya makina konudan uzaklaştıkça net alan derinliği artar.
Net alan derinliğini en az seviyede tutmak amacıyla uzun odaklı objektif ve açık diyafram değeri kullanıp, konuya mümkün olduğunca yaklaşmak gerekir. Böylece çekilen obje net, önü ve arkası maksimum netsizliğe (fluluk) ulaşacaktır. Bu tür yaklaşımlar genelde fonu temizlemek ve asıl konuyu öne çıkarmak amacıyla kullanılır.

Enstantane (örtücü)

Örtücünün açık kalma süresine enstantene denir. Enstantene 1/sn. cinsinden ifade edilir. Ana enstantene değerleri 1, 2, 4, 8, 15, 30, 60, 125, 250, 500, 1000 gibidir. 1 enstatenenin altındaki değerler makinalarda farklı renklerle veya üzerine " işareti konularak gösterilir ve bunlar 1/sn. değil direkt sn. cinsinden değerlerdir. Gelişmiş makinalarda ana enstantene değerlerinin 1/2, 1/3'lük kısımları alınarak ara enstantene değerleri elde edilir. Böylece çok daha hassas ölçümler yapılabilir.
60 enstantene demek 1/60sn demektir. Birbirini takip eden enstantene değerlerinde sayı iki katına çıkınca, süre yarıya iner. Yarıya inince süre iki katına çıkar. 125 enstantene ile film pozlanacaksa, bu değer filmin üzerine düşecek ışığın filmi 1/125sn süre ile etkileyeceğini gösterir.

B ve T Konumları

Çoğu uzun pozlama gereken zamanlarda makina üzerindeki en düşük enstantene değeri yetersiz kalabiliyor. Bu gibi durumlarda B (bulb) ve T (time) ayarları kullanılır. Bunun için makina kesinlikle bir tripot'a sabitlenmiş olmalıdır, hatta sarsıntıyı engellemek için kablo deklanşör veya uzaktan kumandalı deklanşör kullanılmalıdır. Eğer makinamız üzerinde ayna kilidi (mirror lock: hareketli aynayı yukarıda tutarak fotograf çekimi sırasında sarsıntıyı engeller) varsa o da kullanılmalıdır.

B ve T arasındaki fark; makina B konumundayken perdenin açık kalması için deklanşöre sürekli basmak gerekir (deklanşör kilidi kullanılarak sürekli parmağımızın orda kalması engellenebilir). T konumunda ise deklanşöre basılınca perde açılır, perdenin kapanması için tekrar deklanşöre basmak gerekir.
Uzun poz gerektiren normal çekimlere ek olarak gece hareket eden ışıklı cisimlerin uzayan ışıkları, havai fişek gösterileri, şimşek fotografları gibi çekimler için bu ayarlardan yararlanılır.