Neyin parçaları.:....

[hüsna]

Ney’in parçaları


Kamış
Ney’in ana malzemesini oluşturan kamış hakkında diğer başlıkta geniş anlatımda bulunmuştum.Bu başlıkta sadece ney gövdesini oluşturan kamışın özelliklerinden bahsedeceğiz.
Ney gövdesini oluşturan kamış mutlaka 9 boğumdan oluşmalıdır, tüm boğumlar sayıldığında yarım boğumlar da dahil. Toplam 9 boğum olmalıdır.

Peki 7-8 boğumlu kamıştan Ney yapılmaz mı? Yapılır ama bu dünyanın parasını ödeyip aldığınız markalı bir spor ayakkabısının,aslında merdiven altı taklit imalat olduğunu öğrenmenin içinizde uyandırdığı hayal kırıklığı gibi bir şey olur. Deneysel çalışmalarım sonucunda 8-7-10 boğumlu neylerde ses ve akort problemi olduğunu görmedim ama Ney eğer bir geleneği ve özellikleri kendinde sembolize ediyorsa , mutlaka 9 boğum olmalıdır.Bana göre 6-7-8 yada 10 boğumlu Neylerin hiçbir maddi değeri yoktur.

Ney külliyatı da ve geleneklerimiz de böyle diyor.

7-8-10 boğumlu Neyler sesi ,akordu ve görünümü çok güzel de olsa hep kusurlu olarak kalacaktır.İleride biri “Getir şu Ney'ine bakayım” dediğin de içiniz sızlayacaktır..
Peki ” Mevlana Müzesinde 8 boğumlu Ney var” derseniz ,evet var ama bu yine de gerçeği değiştirmez..
Ney 9 boğumlu kamıştan yapılır.Gelenek budur.
Akort için,Alt uçta parazvane altında kalıp görünmemek şartıyla yaklaşık 1 cm gibi bir fazlalığın sakıncası yoktur , kusur olarak sayılmaz..

Başpare
Neyin kamıştan sonraki en önemli parçasıdır.Türklerin neye uyguladıkları ve sadece Türk neylerinde görülen bir uygulamadır.Sesin net ve parlak çıkmasında , neyzenin ses ile rahatça oynamasında,arızalı seslere kolayca ulaşmada yararlanılan bu parça kişisel düşünceme göre neye benzeyen fakat delik düzeni tamamen farklı olup neyin popüler hale gelmesiyle işlevini yitirip kaybolup giden Grift sazından uyarlanmış bir parçadır.

Başpare fildişi,manda boynuzu,sert ağaçlar ve sentetik maddelerden yapılır.Fildişi artık bulunmuyor,manda nesli de tükenmek üzere.Ağaç malzemeler

sağlıklı olmasına rağmen ,havadan ve nemden çok etkilenip boyut değiştirdiği için pek tercih edilmiyor.Alternatif malzemelerden derlin şu sıralarda en çok kullanılan malzeme.Geçmişte kullanılan fiber malzemeler ise artık imalatı yapılmadığından bulunmuyor.Yeni fiber malzemelerin yapısında kanserojen maddeler tespit edildiğinden artık başpare imalatında fiber tercih edilmiyor.

Parazvane
Neyin alt ve üst ucuna kamışın çatlamasına engel olmak amacıyla takılan yüzük şeklindeki Metal parçalara parazvane denir.Çeşitli paslanmaz malzemelerden yapılabilir.Titreşimleri kısıtlamaması bakımından,başparenin takıldığı taraftaki parazvanenin et kalınlığı 0.2 mm genişliği de başparenin kamışa giren bölümü kadar olmalıdır (yaklaşık 10 mm).Alt uca takılan parazvane sesi etkilemediği için istenilen kalınlıkta olabilir.